Polska na weekend: Świąteczny Nikiszowiec

Po raz pierwszy pojechałam na Nikiszowiec na studiach, jakieś cztery lata temu, przypomniałam sobie wtedy artykuł z NG o śląskich świętach, obrzędach i górnikach. Dzielnica mnie zachwyciła, była zupełnie inna od tych wszystkich ślōnskich familoków, które znam z Rybnika, Czerwionki i Chwałowic. Nikiszowiec wybudowano w latach 1908-1915 na terenie gminy Janów i wtedy zaczyna się jego historia. Jarmark jaki zorganizowano w ten weekend przekroczył moje oczekiwania – był z dużym śląskim akcentem, a Śląsk kocham bo stąd pochodzę. Tutaj mieszka moja rodzina, tutaj się wychowałam i bardzo szanuję, kultywuję tradycje rodzinne. Tu gdzie aktualnie mieszkam nie boję się mówić skąd pochodzę i jestem dumna ze swojego pochodzenia. Tęsknię, praktycznie zawsze, więc wracam jak najczęściej mogę 🙂

---

Początki osiedla Nikiszowiec to rok 1904, firma Bergwerkgesellschaft Georg von Giesche’s Erben rozpoczyna wtedy na polu górniczym „Reserve” pogłębianie szybu wydobywczego „Carmer”. Aby zapewnić pracownikom kopalni dojazd do pracy oraz zwiększyć wydobycie, spółka Gieschego buduje słynne miasto-ogród osiedle Giszowiec. Niestety ilość mieszkań okazuje się zbyt mała. 13 maja 1907 roku uzyskano pozwolenie na wydzielenie z terenu Mysłowice-Zamek obszaru, gdzie zaplanowano budowę osiedla Nikiszowiec. Nadzór nad budową objął dyrektor generalny Bergwerkgesellschaft Georg von Giesche’s Erben – Antoni Uthemann.

Nazwa Nikiszowiec pochodzi od szybu „Nickisch”, który został wybudowany w 1906 roku. Osiedle zostało zaprojektowane przez dwóch braci Jerzego i Emila Zillmannów, autorów projektu Giszowca,”miasta-ogrodu”, położonego ok 3 km na południe.

W trakcie powstań śląskich (1919-21), a szczególności w czasie pierwszego powstania na terenie Nikiszowca toczyły się walki o przyłączenie terenów Górnego Śląska do Polski. Więcej o tamtych czasach mówi świetny  film Kazimierza Kutza „Sól ziemi czarnej”.

W 1927 otwarto neobarokowy kościół, jego budowę rozpoczęto przed wybuchem I wojny światowej.

Lata 30 to wielki kryzys, górnicy strajkowali walcząc o lepsze warunki życia i zarobki. O tych wydarzeniach opowiada kolejny film Kazimierza Kutza „Perła w koronie”.

W 1960 roku Nikiszowiec został oficjalnie przyłączony do Katowic. Od roku 1978 Nikiszowiec został uznany jako zabytek i pozostaje pod ochroną konserwatorską. 

Duża wartość tego miejsca to przede wszystkim mieszkańcy, którzy organizują  jarmarki, konkursy i akcje, np „Maszketnik” czy „Chodzona historia Nikisza”.

O świętach Bożego Narodzenia obchodzonych na Śląsku możesz przeczytać tutaj (klik!) Świąteczny Jarmark pozostaje w klimacie Śląska i śląskich tradycji – są śląskie maszkety, śląskie pamiątki i wyroby z węgla – m. in biżuteria. Wszystko w rytm górniczej orkiestry … Do zobaczenia za rok!

P.S. Po powrocie był śląski rosół, tylko makaron był dzisiaj nie swojski 😀